HUŚTAWKA
* Pomnik odsłonięty w 1985 roku. Inskrypcja: LENINO – WARSZAWA – BERLIN
Do projektu przygotowuję się systematycznie już ponad pół roku wcześniej. Nie tylko śledząc historię II wojny, ale cierpliwie wydeptując ścieżki w Urzędzie Dzielnicy Praga Północ. Urząd wyraża zgodę na instalację, pozostaje mi tylko czekać na oficjalne pismo. Dwa dni przed otwarciem dostaję informację, że zgody nie ma i nie będzie, bo przeciw pomysłowi protestują weterani wojenni. Przykro mi z powodu kombatantów, ale mimo wszystko decyduję zawiesić huśtawkę; nielegalnie. Niedługo potem pojawia się trochę zdezorientowana policja. Trwają wywiady i negocjacje. Pod groźbą sporej finansowej kary muszę tego samego wieczora zdemontować huśtawkę. Czekamy na podnośnik, ale huśtamy się w najlepsze. Mimo przeciwności czuję radość, euforię; huśtawka działa i wygląda fantastycznie! Krótko co prawda, ale za to w formie zabawnego happeningu. Nie czuję niepokoju, który przeżywałam wcześniej. Może raczej lekki wyrzut sumienia, że obrażam kombatantów. że ranię czyjeś uczucia, mimo że ich nie podzielam. Nie podzielam nie dlatego, że lekceważę ich dramat wojenny, ale dlatego, że dla mnie ten pomnik to symbol trybów historii a nie ich historii osobistej. Trybów historii w które byli uwikłani; wszyscy byliśmy. [K.S.]
HUŚTAWKA / Pomnik Kościuszkowców, Ulica Okrzei, Warszawa 1985
„LENINO – WARSZAWA – BERLIN”
Projekt Karuzela Zjeżdżalnia Huśtawka to dialog z pomnikami, które mimo że znalazły się na śmietniku historii, można nadal spotkać na ulicach i w parkach. Sugestia zmiany ich funkcji jest próbą ożywienia martwych monumentów, a także zwrócenia uwagi na ich historię. Historia nie jest jednoznaczna, szczególnie ta związana z Pomnikiem Kościuszkowców. To przykład, jak inaczej może ona wyglądać z perspektywy pamięci zbiorowej i jednostki. Huśtawka ma podkreślać złożoność tej relacji – relacji pomiędzy człowiekiem i gigantem – monumentalnym żołnierzem a drobną istotą huśtaną przez „łapę historii”. [K.S.]
KARUZELA / Pomnik Braterstwa Broni, („Czterech Śpiących”) Plac Wileński, Warszawa 1945 / pomnik zdemontowany w 2011 roku
„CHWAŁA BOHATEROM ARMII RADZIECKIEJ, TOWARZYSZOM BRONI, KTÓRZY ODDALI SWE ŻYCIE ZA WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ NARODU POLSKIEGO. POMNIK TEN WZNIEŚLI MIESZKAŃCY WARSZAWY 1945”
ZJEŻDŻALNIA / Pomnik Żołnierzy Radzieckich, Park Skaryszewski, Warszawa 1945 / pomnik zdemontowany w 2018 roku
„WIECZNA CHWAŁA BOHATEROM ARMII CZERWONEJ POLEGŁYM W WALKACH O WYZWOLENIE STOLICY POLSKI WARSZAWY”